واقعگرایانهترین فیلمها در مورد حمله بیگانگان؛ از Independence Day تا They Live
تاریخ انتشار: ۲۳ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۴۵۸۵۶۴
در چند سال گذشته، بحثهای زیادی در مورد ساقط کردن سفینههای موجودت فضایی یا بشقاب پرندهها و به اصطلاح یوفوها در حریم هوایی آمریکای شمالی مطرح شده است که احتمالاً بالونهای جاسوسی یا زبالههای فضایی عادی هستند، اما تئوریهای توطئه بسیار شایع شدهاند و اخیراً نیز در جلسه استماع سنا، برخی از مقامات نظامی آمریکایی از رویارویی خود با بشقاب پرندهها یا همان یوفوها گفتند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به گزارش روزیاتو، با این حال، در نبود هیچ مدرک غیرقابل انکاری مبنی بر اینکه بیگانگان در میان ما هستند، فیلمهای با موضوع تهاجم بیگانگان یا فرازمینیها همیشه باید، به طور کلی، کمی غیرواقع گرایانه باقی بمانند. از آنجایی که نمیدانیم فرازمینیها واقعا چه شکلی هستند، افکتهای کامپیوتری و جلوههای ویژه تنها به سوررئالیسم فیلمهای با موضوع فرازمینیها میافزایند.
با این حال، برخی از فیلمهای مربوط به تهاجم فرازمینیها به زمین، در جنبههای دیگر بسیار واقع گرایانه عمل میکنند. چه با نمایش نتایج محتمل چگونگی حمله بیگانگان و چه با چگونگی واکنش جامعه به یک حمله اینچنینی، در اینجا واقع گرایانهترین تصاویر از تهاجم بیگانگان در فیلمهای علمی تخیلی آورده شده است.
۱۵- Arrivalفیلم ورود ساخته سال ۲۰۱۶، به دور از نمایش معمول بیگانگانی که به ما حمله میکنند و میخواهند ما را نابود کنند، یک برداشت تازه از این ژانر بود. در این فیلم، هنگامی که سفینههای بیگانه وارد زمین میشوند، در مکانهای مختلفی در سراسر جهان معلق میمانند. بسیاری از کشورهای قدرتمند تلاش میکنند زبانی را که بیگانگان تلاش میکنند با آن ارتباط برقرار کنند، رمزگشایی کرده و از آنجایی که این فیلم زبانشناس برجستهای با بازی ایمی آدامز را وارد ماجرا میکند، زاویه فکری عمیقی به فیلم میدهد.
تیم کارشناسان آمریکایی کشف میکنند که یکی از پیامهایی که بیگانگان ارسال میکنند به معنای «ارائه سلاح» است. این همان قسمتی از فیلم است که موضوع واقع گرایانه بودن وارد میشود. این کلمات توسط ملل مختلف به گونهای متفاوت تفسیر میشوند. در حالی که دانشمند برجسته آمریکایی در این زمینه، معتقد است که بیگانگان تهدیدی برای انسان نیستند، کشورهای دیگر مانند چین این پیام را نشانهای از تجاوز تلقی میکنند.
با توجه به موقعیت ژئوپلیتیک جهان امروز با درگیری موجود در اوکراین و دیدگاههای مختلف مبتنی بر باورها و فرهنگهای سیاسی فردی که از آن ریشه گرفته اند، دور از ذهن نیست که تصور کنیم یک تهاجم واقعی بیگانگان نیز ممکن است به همین سمت برود و همه ابرقدرتها بر سر چگونگی مدیریت آن بر اساس دیدگاههای سیاسی و هنجارهای فرهنگی خود اختلاف نظر داشته باشند.
۱۴- Cloverfieldشاید در کلاورفیلد هیچ چیز غیرعادی وجود نداشته باشد. به هر حال، در قلب آن، یک فیلم تهاجم بیگانگان است که یک هیولای فرازمینی متخاصم را نشان میدهد که برای ایجاد مرگ و نابودی به زمین آمده بود.
با این حال، چیزی که این فیلم را جذاب ساخت این بود که به سبک یک فیلم در قالب ویدیو پیدا شده ساخته شده بود. این زاویه به جای تکیه بر نماهای فراگیر دوربین و برداشتهایی که به صورت حرفهای طراحی شدهاند تا به آن زیبایی و شکوه سینمایی بدهند، جلوهای خامتر و واقع گرایانهتر به آن داده است؛ چرا که باعث میشود احساس کنید واقعا آنجا هستید و تمام سر و صدا، هرج و مرج و وحشت را به شکل دست اول تجربه میکنید.
۱۳- Independence Dayفیلم روز استقلال ساخته موفق رولاند امریش علی رغم اینکه منتقدان عموماً آن را احمقانه و کلیشهای میدانستند، یک موفقیت تجاری بزرگ بود. در حالی که این فیلم به طور قطع روایتگر جریان عمومی داستان فیلمهای تهاجم بیگانگان بود که مملو از کلیشهها و بلاهت بود، اما عناصر فوق العادهای از واقع گرایی پرجزییات را در تعاملات اجتماعی داشت که در زمان حمله بیگانگان به وجود میآید.
در جبهه نبرد با بیگانگان، صحنهای غمانگیز و بسیار واقع گرایانه وجود دارد که در آن گروههای خوش خیال و ساده دل از مردم بر روی پشت بام جمع شدهاند تا به بیگانگان خوشامد بگویند، علی رغم وجود هشدارهایی مبنی بر اینکه ممکن است این موجودات فضایی دیدگاه خصمانهای داشته باشند. در دنیای واقعی این صحنه یک یادآوری بسیار ترسناک از این واقعیت است که وقتی یک ذهنیت گلهای چیزی را هدایت میکند، جامعه چقدر میتواند غیرمنطقی واکنش نشان دهد.
۱۲- Invasion of the Body Snatchersبه عنوان یک فیلم ترسناک علمی تخیلی، فیلم حمله جسددزدها ساخته سال ۱۹۵۶، امروزه یکی از بهترین تمثیلهای سیاسی تاریخ محسوب میشود. در حالی که این فیلم بر حمله بیگانگانی متمرکز است که بدن انسانها را تسخیر میکنند، همزمان نگاهی نگران کننده و تکان دهنده به هیستری جمعی و تفرقهای است که میتواند ناشی از پارانویا و لفاظیهای سیاسی باشد.
استفاده بینقص فیلم از تهاجم بیگانگان برای به تصویر کشیدن این موضوعات مهم، آن را چنان برای تفسیر باز میگذارد که بسیاری آن را نقدی بر از دست دادن استقلال سیاسی در جوامع توتالیتر دانستند. از آن زمان به بعد، این فیلم به نوعی به یک فرنچایز تبدیل شد و هر بازسازی از آن، راههای جدیدی را برای اضافه کردن جلوههای واقع گرایانه به آن پیدا کرده است، موضوعی که با قابل درک بودن سیاسی محقق شده است.
۱۱- War of the Worldsاستیون اسپیلبرگ رابطه عاشقانه طولانی و شناخته شدهای با ساخت فیلمهای علمی تخیلی بینقص داشته و جنگ دنیاها قطعاً یکی از بهترینِ آنها بوده است. این فیلم با بازیهای درخشان بازیگرانی چون تام کروز، داکوتا فنینگ و تیم رابینز، شاهکاری در ساخت تنش بود.
در حالی که در این فیلم موجودات فضایی غول آسا و برخی کلیشههای معمول فیلمهای تهاجم بیگانگان به تصویر کشیده شده بود، چیزی که آن را از بقیه متمایز میکند کارگردانی بینقصی است که توانسته مخاطبان را با همان ترس و تنشی که شخصیتهای داستان تجربه میکردند، درگیر کند و تجربهای همه جانبه را فراهم کند که زیر پوست شما میخزد – به خصوص اگر پدر و مادر باشید.
۱۰- The Thingموجود، اثر کالت کلاسیک جان کارپنتر در سال ۱۹۸۲، در مقایسه با هالووین او که چهار سال قبلتر ساخته شده بود کمتر مورد توجه قرار گرفت اما خوشبختانه در طول زمان بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. این فیلم بر یک سفر علمی به قطب جنوب متمرکز است که در آن یکی از ساکنان بیگانه جزیره که مدتها پیش در آنجا سقوط کرده بود، از حالت انجماد خارج میشود. این فیلم به خاطر جلوههای ویژهاش مورد ستایش قرار گرفته است زیرا موجود بیگانه میتوانست به طور موثری آرایش ژنتیکی خود را برای تقلید از دیگران و جعل هویت افراد دوباره بازسازی کرده و حتی تغییر دهد.
البته تمام این عناصر از هر چیز واقع گرایانهای فاصله میگیرند. با این حال، جایی که فیلم و بازسازی آن درخشیدند، در تصویرسازیهای ویرانگر و تکان دهندهی روانشناختی از اینکه چگونه پارانویا تمام دانشمندان را قربانی کرده و باعث میشود که آنها از روی ترس و بیاعتمادی به یکدیگر حمله کنند، بود. از برخی جهات، فیلم به درستی بدترین جنبههای طبیعت انسان را زمانی که انسان در معرض فشار روانی قرار میگیرد، منعکس میکند.
۹- The Vast of Nightاولین فیلم اندرو پترسون، کارگردان مستقل، نقدهای مثبتی دریافت کرد زیرا توانست با توجه به بودجه اندکش، یک قاعده کلاسیک حمله موجودات فضایی را گرفته و آن را به یک شاهکار اتمسفریک تبدیل کند. فیلم The Vast of Night تلاشهای یک نوجوان برای درک و ردیابی سیگنالهای صوتی مرموزی را به تصویر میکشد که به نظر میرسد بخشی از یک حمله موجودات فضایی باشند.
شاید برخی از ابزارهای روایی به کار رفته در این فیلم، کلیشههای این ژانر باشند، اما جایی که فیلم به اوج کیفیت خود میرسد، زمانی است که از طریق جذابیت شنیداری – دیداری تکان دهنده خود، احساسی پرتنش و واقع گرایانه ایجاد میکند. فضای دهه ۱۹۵۰ باعث شد تا فیلم به یک بروزرسانی مناسب در این ژانر کلاسیک تبدیل شود.
۸- Under the Skinزیر پوست یک فیلم در مورد تهاجم بیگانگان است که در آن بیگانگان رویکرد متفاوتی را در پیش میگیرند. در این فیلم به جای استفاده از نیروی شدید و بیرحمانه، هدف اصلی موجودات فضایی نفوذ به میان جوامع انسانی و شباهت کامل به انسان است تا با فریب قربانیان خود، از گونه ما یاد بگیرند.
این فیلم همچنین چند لایه و به شدت پیچیده است زیرا بینندگان را تحریک میکرد تا عمیقاً در مورد هزاران بیماری اجتماعی مختلف از طریق معکوس کردن نقشی که در آن زنانِ شکارچی، مردان را شکار میکردند، فکر کنند (که با این واقعیت که شکارچی اصلی توسط اسکارلت جوهانسون بازی میشد، بسیار جذابتر شده بود).
۷- Annihilationبه سختی میتوان Annihilation را به عنوان یک فیلم واقع گرایانه در مورد حمله بیگانگان دستهبندی کرد؛ چرا که بخش زیادی از آن سورئال – زیبا اما سوررئال است. در این فیلم ناتالی پورتمن به عنوان یک زیستشناس باید وارد قطعه بزرگی از زمین شود که توسط یک شهاب سنگ مورد اصابت قرار گرفته است، و فیلم دنیایی کاملاً جدید از این مکان خلق میکند، حتی اگر به شدت از فیلم کلاسیک روسی استاکر (Stalker) الهام گرفته باشد.
این محیط بیگانه که در هر گوشه آن خطری ناشناخته وجود دارد، اکنون به عنوان یک چشمانداز وحشتناک و در عین حال به طرز عجیبی جذاب و زیبا به نام شیمر عمل میکند. کل ماهیت شیمر باعث میشود که بیننده به مرموز بودن آن فکر کند و در عین حال نوعی جستجوی درونی را در مورد ماهیت زندگی که میشناسیم و چگونگی ارتباط بیولوژیکی همه موجودات زنده تجربه کند.
با تمام جذابیتی که داشت، این فیلم یک شکست محسوب میشود؛ چرا که هیچ گاه از نظر تجاری چندان سودآور نبود. با این وجود، Annihilation شاید واقع گرایانه نباشد اما فیلمبرداری و افکتهای مسحور کننده آن هنوز هم راهی برای برانگیختن احساسات واقعی پیدا میکند – حتی اگر حتی مطمئن نباشید چه احساسی دارید یا چرا.
۶- Slitherدر این کمدی ترسناک علمی تخیلی سرگرم کننده هیچ چیز زیر رادار مخاطب پنهان نشده است. Slither به هیچ وجه واقع گرایانه نیست، به غیر از این واقعیت که عمل گرایانه فکر میکند. باتوجه به نامحدود بودن جهان، تقریبا میتوان مطمئن بود که موجودات فضایی در جایی آن بیرون وجود دارند. با این حال، چرا ما همیشه آنها را به عنوان موجوداتی انسان نما با سرهای بزرگ و چشم بادامی با سه انگشت، سفینههایی به شکل نعلبکی پرنده و مقاصد بیرحمانه تصور میکنیم؟
به احتمال زیاد، موجودات فضایی واقعی ممکن است هر چیزی باشند، از جمله یک شکل زندگی انگلی که ما را از طریق یک عفونت نابود میکنند نه اینکه با تکنولوژی برتر خود به سراغ ما بیایند. موجودات فضایی میتوانند ابتداییتر و در عین حال خطرناکتر باشند. با حضور جیمز گانت در مقام کارگردان، Slither چیزی بیشتر از یک تجربه تماشای فوق العاده نیست، به ویژه با توجه به تجربههایی که اخیراً داشته ایم. اگر چیزی وجود داشته باشد که همه گیری کرونا به ما یاد داده باشد، این است که جهان گاهی اوقات میتواند بسیار بیشتر در معرض تهدیدهایی باشد که ما نمیبینیم یا تصور نمیکنیم خطری داشته باشند، تا آنهایی که ممکن است واقعاً روی آنها تمرکز کرده باشیم.
۵- Lifeجنبه واقع گرایانه اما ناخوشایند فیلم زندگی از طریق این واقعیت آشکار میشود که روایت آن کاملاً امکانپذیر است. داستان این فیلم در ایستگاه فضایی بین المللی رخ میدهد که یک کاوشگر فضایی بدون سرنشین در حال بازگشت از مریخ توسط تیمی از دانشمندان مستقر در ایستگاه فضایی متوقف میشود تا نمونههای خاک جمع آوری شده از آنجا را مطالعه کنند.
از آنجایی که هنوز اطلاعات زیادی در مورد سیارات دیگر و وسعت بینهایت فضا در دست نیست، کاملًا محتمل است که انواعی از اشکال حیات بیگانه و موجودات زنده در آن بیرون وجود داشته باشند. در حالی که فیلم حاوی داستان یک تهاجم فضایی معمول نیست، و از آنجایی که هیچ تهاجم گستردهای توسط موجودات فضایی که به زمین میرسند و کنترل آن را به دست میگیرند، وجود ندارد، نمونههای به دست آمده در فیلم حاوی یک شکل حیات بیگانه هستند. «حمله» این است که با تهدیدی که برای خدمه ایجاد میکند، این فرم زیستی بیگانه باعث هرج و مرج در ایستگاه فضایی میشود. داشتن روایتی کاملاً محتمل، به این فیلم حالتی واقع گرایانه میدهد که به همان اندازه سرگرم کننده نیز هست.
۴- Signsیکی از ماندگارترین رازها (که در هزارتوی تئوریهای توطئه نهفته است)، حلقههای مشهور یجاد شده در مزارع هستند که در سراسر جهان یافت میشوند. بیشتر گمانه زنیها به این موضوع اشاره دارند که این طرحها و الگوهای عجیب طراحی بیگانگان هستند.
با گرفتن این پدیده واقعی و استفاده از آن برای فراهم کردن نقبی به هدف از پیش تعیین شدهای که میتوانند داشته باشند، فیلم موفق نشانهها ساختهام نایت شیامالان، به شدت ترسناک است. این فیلم اگرچه هنوز هم تماشایی است، اما همچنان فیلمی شیامالانی است که احتمالاً آن مقدار تحسین و شناختی که به دنبالش بود، را دریافت نکرد.
۳- Close Encounters of the Third Kindاین فیلم زیبای استیون اسپیلبرگ تا به امروز همچنان مورد تحسین قرار گرفته است. تقابل نزدیک از نوع سوم در سال ۱۹۷۷ ساخته شد اما از بسیاری جهات، از زمان خود جلوتر بود. این فیلم روایتی متفاوت از تهاجم بیگانگان را به تصویر میکشد؛ جایی که به نظر میرسد بیگانگان چیزی بیشتر از ارضای حس کنجکاوی نیک خود در مورد انسانها نمیخواستند و حتی افراد ربوده شده را بدون آسیب باز میگردانند. این فیلم تصویری درخشان از این است که چگونه ناشناختهها ممکن است همیشه آن چیزی نباشد که ما فکر میکنیم و چگونه ترس از آن ممکن است همیشه واقع گرایانه و درست نباشد.
۲- They Liveآنها زندهاند یکی از آثار کلاسیک جان کارپنتر در اواخر دهه ۸۰ میلادی به شمار میرود، فیلمی که از نظر اجتماعی ساختارشکنانه و از نظر سیاسی تفرقهانگیز بودد، چرا که به دنبال روایت داستانی فریبنده از مشکلات واقعی انسانها از دید یک روایت تهاجم بیگانگان است. در این فیلم، موجودات فضایی از قبل در میان ما هستند و در میان ما زندگی میکنند، تقریباً همه چیز را تحت کنترل دارند و ما را از دیدن دنیایی فراتر از ماتریسی که ایجاد کرده اند، باز میدارند.
از آنجایی که موجودات فضایی در این فیلم چیزی جز یک تمثیل قابل درک برای این نیستند که چگونه نخبگان ثروتمند جهان از طریق تجاریسازی بیش از حد همه چیز را کنترل میکنند تا ما را اسیر آرمان خود کنند، رئالیسم واقعی فیلم باید با کمی عمیق نگری دیده شود. با این حال، فیلم در دوران اصلاحات اقتصادی ریگان ساخته شد، بنابراین موقعیت خوبی برای نقد جامعه سرمایه داری فراهم میکند.
۱- District ۹فیلم منطقه ۹ از بسیاری از جهات عالی بود، بنابراین نمیدانیم از کجا شروع کنیم. اول از همه، فیلم در آفریقای جنوبی اتفاق میافتد که به آن تغییری جذاب و تازه از کلیشههای معمول تهاجم بیگانگان در آمریکا میدهد. با این حال، جایی که فیلم درخشش خود را به شکلی واقعی نشان میدهد، این است که چقدر واقع گرایانه جنبههای مختلف جامعه آفریقای جنوبی را به تصویر میکشد.
این فیلم دارای جلوههای ویژه عالی و فیلمبرداری جذاب و البته تکان دهندهای است. همچنین یک حس کافکایی در فیلم وجود دارد، جایی که قهرمان داستان به آرامی دگردیسی ویرانگرش را تجربه میکند. این فیلم همچنین به طور هوشمندانهای برخی از بخشهای فرعیتر و معضلات اجتماعی – اقتصادی را که آفریقای جنوبی امروزی را پس از دوران سیاه آپارتاید گرفتار کرده، بازسازی میکند.
این فیلم اگرچه خالی از بحث برانگیزی نبود، اما در مجموع به درستی مورد تحسین قرار گرفت، چرا که برداشت خلاقانهای از مشکلات واقعی یک ملت ارائه میدهد، جامعهای که هنوز هم از زخمهای گذشته خود به شدت رنج میبرد- اگرچه احتمالاً باید اهل آفریقای جنوبی باشید تا کاملاً ظرافتها و معانی عمیق این فیلم را درک کنید. با یک دنباله در حال ساخت، به عنوان یک فیلم تهاجم فضایی واقع گرایانه از لحاظ سیاسی، میراث این شاهکار سینمایی همچنان ادامه خواهد داشت.
منبع: فرارو
کلیدواژه: سینمای جهان فیلم سینمایی قیمت طلا و ارز قیمت موبایل تهاجم بیگانگان موجودات فضایی آفریقای جنوبی حمله بیگانگان واقع گرایانه فرازمینی ها داشته باشند عنوان یک تکان دهنده علمی تخیلی ساخته شد کلیشه ها یک فیلم فیلم ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۴۵۸۵۶۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
معاون وزیر راه: ۴۷۵ نقطه پرتصادف در راههای کشور داریم
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، آقای سید کمال هادیان فر، معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی امشب مهمان برنامه صف اول شبکه خبر بود.
سوال: موضوع حمل و نقل مسئلهای است که در دهه سوم قرن بیست و یکم، از یک جایگاه کانونی برخوردار است، چهره آشنایی که سالیان دراز در حوزه حمل و نقل هم فعالیت داشتند، البته در نهاد دیگری.
حدود ۴ ماه است که شما بعنوان معاون وزیر راه و شهرسازی در حوزه حمل و نقل منصوب شدید، پیشتر هم در فراجا، تحقیقا یک مسئولیتی در چارچوب راهور داشتید، صحبتهای متعددی آن زمان میشد، چه مقدار احساس تان بر این است که ایراداتی که پیشتر در جایگاه راهور از سیستم حمل و نقل میکردید، الان قابلیت حل دارد، توسط وزارت راه و شهرسازی یا خودروسازی یا دیگرانی که در این موضوع دخیل هستند؟
هادیان فر: در مجموعه وزارت راه و شهرسازی وقتی من وارد شدم واقعا به گستردگی فعالیتهای این وزارتخانه، میدانید واقعا فکر کنم دو یا سه وزارتخانه در این وزارتخانه تجمیع شده، شاید جدیترین مسئله آن که هم در عرصه داخلی نقش آفرینی میکند در حوزه حمل و نقل، چه در حوزه مسافر، چه در حوزه بار و در عرصه بین المللی فعال هست، همین بخش حمل و نقل وزارتخانه است.
در حوزههای مختلف، چه در حوزه جادهای که در واقع ظرفیت بسیار فوق العادهای ما در وزارت راه داریم، چه در حوزه هوایی بحث هواپیماها و ایرلاینها، همین طور حوزه راه آهن و بحث بنادر و کشتیرانی که بحث گسترده و عظیمی در این بخش است..
آنچه که من معتقدم حالا، چون موضوع بحث ما ایمنی است و شاید سرمنشأ این بحث هم، بحث حوادث و تصادفات و موضوع اینچنینی باشد، قبلا هم من روی این موضوع تاکید کردم، مطالعاتم حکایت از این موضوع است که شاید ۵ عامل اصلی میتواند در تصادفات و حوادث پیشگیری کند، شاید یکی از جدیترین مسئلهای که در این بخش وجود دارد، بحث مدیریت است. من چه در زمانی که در پلیس بودم، چه الان، افتخار دارم در معاونت حمل و نقل، وزارت راه و شهرسازی که خدمت مردم عزیزمان باشم، تاکیدم بر این است که مدیریت در سطوح عالی و میانی و پایین خود در هر سطحی که ما تصور کنیم، میتواند در کاهش حوادث و سوانح بسیار موثر باشد.
ما در واقع در لایه مدیریت، نهادهای مختلفی داریم، مثل کمیسیون ایمنی راهها که با مسئولیت وزیر راه و شهرسازی اداره میشود یا شورای عالی ترافیک شهرها که مسئولیت آن با معاون عمرانی وزیر کشور هست یا مثلا در سطح استان که کمیسیون راهبری پیشگیری از حوادث است که با مسئولیت استاندارها برگزار میشود، اما آن سطح عالی که میتواند تاثیرگذار باشد که تاریخ هم نشان میدهد در چند سال اخیر که وقتی به این حوزه توجه شده، توانسته تصادفات را کاهش بدهد، سوانح را کاهش بدهد، در نتیجه جانباختگان و مجروحین را در حوادث کاهش بدهد، آن شورای عالی هماهنگی و ایمنی حمل و نقل کشور است.
در گذشته در دولت مثلا نهم، دهم، بعنوان یک دستورالعمل داخلی ابلاغ شده بود که این کار صورت بگیرد، اما به لطف دولت سیزدهم با حمایت شخص آقای رئیس جمهور، معاون محترم اول ریاست جمهوری و آقای دکتر بذرپاش این در برنامه هفتم گنجانده شد و بعنوان یک شورای عالی مصوب در برنامه دیده شد که میتواند بسیار به نظر من تاثیرگذار باشد، اعتقادم بر این است که اگر، یعنی ما در واقع ۱۳۲ کشور را که در کاهش تصادف اثربخش بودند، بررسی کردیم، دیدیم اگر آنها که ملت و دولت بخواهد، میتواند درصد قابل توجهی از تصادفات و حوادث را کاهش بدهد و قطع به یقین در برنامه هفتم این پیش بینی شده و اثربخش هم خواهد بود.
سوال: و نقش کدام مولفه بیشتر است؟
هادیان فر: در ۵ مولفهای که وجود دارد، من اعتقادم بر این است که بحث مدیریت عامل انسانی و سیره، راه و قوانین و مقررات هر کدام نقش خودشان را دارند، اما گزارشها سازمان بهداشت جهانی تاکید میکند به عامل انسانی، منطقش هم بر این است که خود وسیله به خودی خود عامل بروز تصادف نیست، حتما عامل انسانی نقش دارد یا راه، یا قوانین، قطعا یک عاملی تحت عنوان انسان باید محرک این جریان باشد.
در بعضی از گزارشها ۵۴ درصد، بعضی از کارشناسان و نخبگان تا ۹۲ درصد عامل انسانی را عامل پیشگیری از بروز حوادث میدانند، در بحث آموزش و فرهنگ سازی جزء موضوعاتی است که در این حوزه میتواند نقش داشته باشد. اما مدیریت میتواند یک سهم بسزایی در این بخش داشته باشد که هماهنگ کننده این ۴ بخش اصلی باشد و بتواند مطالبه کند، اگر یک تکالیف را ابلاغ کند و بعد هم از دستگاهها و سازمانها مطالبه کند. آنچه که در قانون ما وجود دارد ۳۲ دستگاه در حوزه پیشگیری و کاهش سوانح نقش دارند، بعضی از دستگاهها مطلع هستند.
بعضی ازدستگاهها مطلع نیستند، اما آن که میتواند بعنوان نقطه محوری این کار را مدیریت کند، قطعا همان شورای عالی هماهنگی و ایمنی حمل و نقل است که بعنوان شخص اول دولت به دستگاهها تکالیف را ابلاغ کند و از آنها مطالبه کند که هر کس آن نقش و وظیفه خودش را که دارد، بتواند ایفا کند که آن کاهش اتفاق بیفتد. بخش راه، بخش وسیله هم آن نقش خودشان را دارند که یک تحلیل یا یک تحقیق خبری صورت گرفت در مجموعه پلیس که این سهمی را تعیین میکند مثلا ۱۱ درصد را برای راه پیش بینی میکنند، ۱۹ درصد برای پلیس و سایر دستگاههایی که در این بخش هستند.
سوال: بالاخره برای یک کشوری که مثل جمهوری اسلامی ایران این خیلی بد است، حتی ما در آیات قرآنی هم داریم که وقتی یکی کشته میشود، گویی که همه را کشتند و اگر یکی زنده بشود، گویی همه زنده شدند و وقتی که آمارها حکایت از این دارد که ما در زمره کشورهایی هستیم که تصادفات منجر به مرگ، نسبتا زیاد است، ما برای حل این مشکل چه باید بکنیم؟ یعنی شما بعنوان کسی که هر دو زاویه را تجربه کردید، هم از جایگاه کنونی تان و همچنین از جایگاه قبلی که حاصل تقریبا شاید کوله باری از تجربه در حوزه راه و ترابری و تصادفات و اینها دارید؟
هادیان فر: اگر ما قوانین را درست ببینیم و درست تدوین کنیم و برای آن شاخص بگذاریم، مثلا در برنامه ششم توسعه یک پیش بینی ۳۱ درصد کاهش را برای تصادفات تدوین کردند یا در برنامه هفتم توسعه ۵۰ درصد در طول برنامه یعنی سالی ۱۰ درصد، از آن طرف هم دولت مکلف شده در ۶ ماهه اول برنامه اجرایی این کاهش ۱۰ درصد را تدوین کند، پس اول اگر قانون وجود دارد که الان دارد، کمیسیونهای مربوطه وجود دارد، شاخص هم برای این بخش تعیین شده است. منتها نکتهای که وجود دارد، بحث مدیریت کلانی است که باید اتفاق بیفتد، چه در کمیسیون ایمنی راهها که ما داریم اداره میکنیم با مسئولیت شخص اقای وزیر راه، چه در شورای عالی ترافیک، چه در آن شورای سطح بالایی که تحت عنوان شورای عالی هماهنگی ایمنی حمل و نقل باید اتفاق بیفتد، استانداران در بخش خودشان باید این سیاستهای جاری که ابلاغ میشود را دنبال کنند.
در بحث عامل انسانی، عامل انسانی بحث بسیار جدی است، شما نگاه کنید؛ در بحث پویشها یا مشارکتهایی که مردم در این حوزه داشتند، مثلا شما نگاه کنید در دهه ۸۰ ما ۲۸ هزار کشته داشتیم، آن زمان مثلا سطح انتظار تا ۳۵ هزار هم میرفت، یعنی تحلیلها میگفت اگر دولت برای آن پیش بینی و تمهیدی نداشته باشد، تا ۳۵ هزار نفر کشته هم افزایش پیدا میکند.
اما دستگاههایی که فرهنگ ساز بودند، دستگاههایی که در ترویج آموزش نقش داشتند، همین صدا و سیمای خودمان، شما نگاه کنید تمام قد وارد این مقوله شد و پویشهایی مثل همیار پلیس راهور که میآمدند، تحقیق این را میگوید، مطالعات مکتوب این را میگوید ۱۸ درصد تخلفات در آن دوره توسط همین همیاران که امروز جوانان و مردم و خانمهای این مملکت هستند کاهش پیدا کرده بود. شما نگاه کنید نهادینه شدن کمربند ایمنی، برای رانندگان یا سرنشینان وسیله، اساسا خروجی آن پویش است که اتفاق افتاده که امیدواریم ادامه دار هم باشد.
فلذا نقش عامل انسانی نقش بسیار موثری است که باید مثلا از دبستان، راهنمایی، دبیرستان، سطح دانشگاه در بخشهای مختلف به آن توجه بشود و آن آموزشهای پیاپی، تبلیغات پیاپی مستمر باید به مردم گفته شود و مردم مطلع بشوند از حوادث و تصادف که امری اجتناب ناپذیر در حوزه حمل و نقل است. یا بحثهایی هم در بحث راه وجود دارد، بالاخره ما تقریبا درون شهر یا برون شهر تقریبا ۵۲۰۰ نقطه حادثه خیز داریم شاید ۳۲۰۰ تای آن مربوط به جادههای کشور است.
ما تقریبا ۵۳۰ هزار کیلومتر طول راههای کشورمان است، ۲۹۷ هزار کیلومتر راههای اصلی ما است، مابقی روستایی و بخشهای مختلف است، میزان تردد که امروز مرز وسیله نقلیه ما موتور و ماشین مان دارد به ۴۰ میلیون وسیله در کشور میرسد، من یک گزارشی میگرفتم، مثلا سال گذشته ما فقط در جادههای کشور ۸ و نیم میلیارد تردد داشتیم، عدد قابل توجهی است در تردد، شما میدانید رابطه تردد با رابطه تصادف کاملا معنادار است در این بخش. از این تعداد ما ۸۸۷ نقطه پرتصادف را داشتیم که واقعا با منابعی که خود وزارت راه با تدبیر شخص وزیر راه که واقعا هم علاقمند هستند که بتوانند کاهش ایجاد کنند در تصادفات و یک نفر هم که در تصادف جان خودش را از دست میدهد، واقعا روز سختی برای همه ما است، ۴۱۲ نقطه برطرف شد.
سوال: همکاران من در مورد این بحث نقاط حادثه خیز که بیش از یک دهه است که این واژه وارد ادبیات مسئولان کشور شده و واقعا باید راهی برای حل این معضل پیدا کرد، گزارشی تهیه شده میبینیم و راجع به آن صحبت میکنیم.
(پخش گزارش)
سوال: ما در مورد نقاط حادثه خیز این گزارش را دیدیم و تقریبا این نقاط حادثه خیز جاهایی هست که ما بارها و بارها شاهد این هستیم که تصادف صورت میگیرد و برخی از افراد جان خودشان را از دست میدهند، ما برای حل این مشکل باید چه کار کنیم یعنی چه کسی باید پیشقدم بشود در این موضوع؟
هادیان فر: در بحث نقاط حادثه خیز ما یکسری نقاط را داریم که مربوط به گذشته است، ما بالاخره تقریبا ۴۶ هزار کیلومتر از این ۲۹۷ هزار کیلومتر راههای اصلی است که جداشونده دارد، تابلوهای افقی و عمودی آن مناسب است، اما ما راههای فرعی زیادی داریم که عرض راه کم است و جداشونده هم در بعضی از محورها ما نداریم که تصادفات را رخ به رخ در این اتفاق میافتد، الان دوستان هم که میگویند واقعا منابع مناسبی میخواهد برای این که شما مثلا یک دفعه ۲۰۰-۳۰۰ کیلومتر راه را جداشونده بگذارید که جداشونده بتواند مسیر را جدا کند تا تصادف رخ به رخ اتفاق نیفتد، بعضا عرض راه هم کم است، وقتی میخواهیم مسیر را دوتا کنیم، حتما باید عرض راه را پهنتر بکنیم و هزینههای زیادی در این بخش وجود دارد، منتها از این نقاطی که وجود دارد یک صورتجلسهای بین پلیس و سازمان راهداری انجام شده که ۸۸۷ نقطه ما پرتصادف است از آن ۳۲۰۰ نقطهای که وجود دارد.
سوال: بین پلیس و راه و شهرسازی در مورد نقاط حادثه خیز اختلاف معنایی وجود ندارد که مثلا پلیس یک تعریفی داشته باشد و راه و شهرسازی تعریف دیگر؟
هادیان فر: نه، ما قبلا هم مورد اختلافی نداشتیم، منتها داده ما داده دقیقی نیست، مثلا پلیس که میرود یک صحنه تصادف را کروکی میکشد، چون ما نقطه جی آی اسی نداریم که به مختصات دقیق برسیم، میگوید مثلا در این نقطهای که رفته، ۱۰ متر این طرفتر، ۵ متر این طرفتر در کروکی درج میکند، این یک مقدار مشکل ایجاد کرده بود، منتها الان با طرح کروکی الکترونیک که در پلیس دارد اتفاق میافتد، این خیلی کم میکند، دیگر مختصات روی تبلت ثبت میشود و اطلاعات دقیق از آن استخراج میشود، اما به جهت این که ما معطل نمانیم تا زمانی که اطلاعات جی آی اسی دست مان را میگیرد مثلا برای پایان امسال به نظرم اطلاعات ما در نقاط حادثه خیز که از پلیس دریافت خواهیم کرد، خیلی دقیقتر خواهد بود.
چون کروکیها الکترونیک است، روی مختصات جی آی اسی به ما گزارش میدهد، منتها روی نقاط گذشته کاری که صورت گرفته، توافق شده روی کروکی پلیس، رئیس پاسگاههای پلیس راه با راهدارها نشستند، صورتجلسه کردند به این ۸۸۷ نقطه رسیدند که واقعا از منابع داخل وزارتخانه با تاکید آقای وزیر ۴۱۲ نقطه آن برطرف شده، ۴۷۵ تای آن مانده که امسال جزو اولویتها است، منتها آنچه که پیش بینی شده بود در برنامه هفتم با تاکید معاون محترم اول ریاست جمهوری، هم بعنوان پیشنهاد دولت بود در لایحه که ۳ همت را به وزارت راه داده بشود برای رفع نقاط حادثه خیز که مجلس هم تصویب کرده، یک گیر و گورهای جزئی دارد که امیدواریم در این چند روز انشاالله برطرف بشود، اگر آن منابع بیاید، قطع به یقین رفع نقاط حادثه خیز سرعت بیشتری خواهد گرفت و میتوانیم انشاالله به گونهای عمل کنیم که حداقل در راههایی که پرتصادف هست این تصادفات به کمترین حد ممکن برسد که انشاالله نور کافی، تابلو، علائم، تعریض راه، جداشونده، موضوعات اصلی است که در این بخش باید به آن توجه بشود.
ما در گزارشها هم داریم، گذشته از نقاطی که گفته شد، تقریبا ۶۰ درصد از تصادفات ما در ۳۰ کیلومتری اول یا ۳۰ کیلومتری پایانی شهرها اتفاق میافتد، آن هم به جهت این که هم مشکل رفتاری راننده دارد، هم یک مقدار مشکل بحث تداخل شهر و جاده دچار مشکل شده، یک جاهایی مثلا حریم شهر است، اما تصادف در آن بخش دارد اتفاق میافتد، هنوز وارد جاده نشدیم، یک جایی حریم جاده است که آن بحث مدیریتی است که اینها دارد حل میشود یا نور و یا ... در بحث رفتار انسانی این که راننده غالبا رانندههای شهر هستند کسانی که در طول روز میروند اداره و محل کارشان و کسب و کارشان با ماشین است، بعد یک بار تصمیم میگیرند مثلا یک جاده طولانی را بروند، شتاب و عجله و ناآشنا بودن با مسیر.
آمار میگوید مثلا همان ۶۰ درصد اینهاست که تصادف میکنند یا مثلا به اولین شهری که میخواهند بایستند، برسند، باز شتاب و عجله و خستگی و خواب آلودگی، اینها باز سبب میشود که آنجا این اتفاق بیفتد، این هم جزء آن موضوعاتی است که در کمیسیون ایمنی راهها و در شورای عالی با حضور معاون محترم اول ریاست جمهوری مصوب شده است و تکالیفی است که به استانداران واگذار شده که آقایان استانداران چه بحث حریم سازمان راهداری، چه بحث حریم شهرداری اینها را باید حل کنند و ما بتوانیم در هر صورت به آن توجه بیشتری بکنیم.
شما ببینید در نوروز که اقای وزیر کشور بر اساس مصوبات شورای عالی تدبیر کردند که استانداران در این حوزه ورود کنند، مثلا آن ۶۰ درصد رسید به ۵۶ درصد، چرا؟ چون استانداران یکسری برنامههای توقفی گذاشته بودند، مثل همین کارهای سنتی و پذیرایی مختصر از مسافرین نوروزی که در این ۳۰ کیلومتر یا آخر یا ابتدا چند دقیقه میایستادند، یک توقفی انجام میشد و حوادث و در تصادف کاهش پیدا کرد، یعنی گذشته از این که ما نقاط حادثه خیز را داریم که باید برطرف بکنیم یک مشکلات اینچنینی هم هست که نمیشود گفت نقطه حادثه خیز، اما عامل تصادف یا علت تصادف در این ۶۰ کیلومتر اتفاق میافتد.
سوال: در زمانی که در فراجا بودید، این کمیسیون ایمنی راهها را با همه اعضا به صورت مستمر برگزار میکردید، شورای عالی ترافیک هم تقریبا در این دولت، برگزار میشود، گرچه متاسفانه بسیاری از شوراهای عالی در دورههای قبل ۴ سال ۵ سال بعضی اوقات ۷-۸ سال اصلا برگزار نشد، چه مقدار تشکیل این کمیسیون و این شوراها میتواند اراده همه دستگاهها را برای کاهش این تلفات جادهای فراهم کند؟
هادیان فر: قطع به یقین وقتی قانونگذار چنین کمیسیونها و شورایی را پیش بینی کرده، تاثیرگذار است، بحث شورای عالی ترافیک در شهرها که بیشتر مسائل شهر را با شهرداریها دنبال میکند، کمیسیون ایمنی یک مقدار کلانتر است، هم بحث جاده است و هم بحث ایمنی شهرها جزو موضوعات جدی است، بالاخره جلساتی که برگزار میشود، هر آن چیزی که دستگاههایی که عضو هستند، نیاز دارند به عنوان مصوبه، طرح مسئله میشود در کمیتهها و در نهایت در کمیسیون ایمنی راهها مصوب میشود.
مثلا ما در جلسه هفته گذشته که با حضور آقای وزیر برگزار شد، یکی از موضوعات جدی که در دستور کار داریم تدوین برنامه اجرایی ۱۰ درصد کاهش به ازای هر سال، بر اساس برنامه هفتم که ۵۰ درصد در طول برنامه، خیلی بحث مهمی است. الان دستگاهها مکلف شدند هر کس در حوزه وظیفه خودش برود، پیش نویس برنامه را بیاورند که مثلا پلیس میخواهد در این برنامه چه کار کند؟ یا سازمان راهداری میخواهد چه کار بکند؟ یا بخشهای مختلفی که در کمیسیون ما نقش دارند و به آنها مسئولیت واگذار شده، ما حتی از این ان جی اوها بخش خصوصی هم درخواست کردیم کسانی که نماینده دارند در کمیسیون ایمنی راهها، که اگر طرحی برای پیشگیری و کاهش سوانح و تصادفات دارند، در برنامه هفتم هم که میخواهند لحاظ کنیم، طرح پیشنهادی شان را بیاورند در کمیسیون، درکمیته مطرح میشود نهایتا میآید در کمیسیون با حضور آقای وزیر به تصویب میرسد و بعد هم انشاالله میبریم در شورای عالی تصویب میکنیم و بعد میشود آیین نامه اجرایی آن برنامه کاهشی که در قانون برای آن پیش بینی شده است.
سوال: خود شما وقتی که در فراجا و قبل از آن در ناجا بودید، بحث این که یک مسئولیتی هم برعهده خودروسازان هم هست که خودروی با کیفیت و ایمن برای حرکت در جادهها تولید شود، در این زمینه چه کار باید کرد؟ یعنی الان وزارت راه و شهرسازی چه اقدامی باید انجام بدهد؟ چون هر دوتا الان دولت است یعنی صمت و صنعت و راه و شهرسازی.
هادیان فر: ما الان این مسئولیت را در کمیسیون ایمنی داریم، یعنی آن ۵ عاملی که خدمت شما عرض کردم، جزء موضوعاتی است که ما در کمیسیون ایمنی راهها دنبال میکنیم، ما نمیتوانیم بیاییم متمرکز بشویم، صرفا بگوییم به عامل انسانی و هر چه اتفاق میافتد عامل انسانی در آن نقش دارد، نه، این حرف درستی نیست، چون عوامل دیگر هم موثر هستند؛ این را از آن منظر هم ما دنبال میکنیم.
ما هفته گذشته جلسهای خدمت آقای دکتر علی آبادی، وزیر صنعت معدن و تجارت، داشتیم، در حاشیه یک جلسه بود برای حل مشکل ... که بسیار هم علاقمند و با اراده دارند دنبال میکنند، نکته جالب این که ایشان از من مطالبه کردند، مانند همین سوالی که جنابعالی کردید که چه کار کنیم ایمنی در خودروهایمان ارتقاء پیدا کند؟ من امدم در واقع یک بیان تاریخی کردم که اگر مثلا در دهه ۸۰ یک کاهشی ایجاد شد، چه عواملی باعث کاهش جانباختگان و مجروحین حوادث شد؟ یکی از موضوعاتی که آن زمان اتفاق افتاد واردات بود، واردات خودروهای ایمن و خودروهای داخلی رفتند سمت این که با خودروهای وارداتی رقابت کنند.
یعنی دیدند؛ هر چه قیمت را ارزان میکنند، باز خریداری وجود ندارد، بعد آمدند ایربگ و موضوعات کیفی سازی را روی خودروهای ایران خودرو، سایپا ایجاد کردند، همین واردات ضمن این که ایمن سازی را ارتقا میداد، رقابت هم برای خودروساز ایجاد می کند، الان شما نگاه کنید همین خودروهایی که واقعا جای تشکر هم دارد، وزارت صنعت بالاخره با منابع محدود اجازه ورود میدهد، خودروساز داخلی احساس رقابت بیشتری در بحث کیفیت میکند، این هم جزء موضوعات جدی ایشان بود و جزء برنامهای بود که حتما وزارت صنعت در بحث ایمن سازی دارد دنبال میکند، من به ایشان هم عرض کردم، گفتم؛ تمام خودروهای دنیا سه چهار شاخصه اصلی دارند، یکی بحث زیبایی است، یکی بحث کیفیت است، یکی بحث ارزانی است، یکی بحث ایمنی است.
اعتقاد من بر این است کسی که پشت فرمان مینشیند، انسان است و انسان هم هر لحظه ممکن است اتفاقی برایش بیفتد، قلبش بگیرد، حالش بد بشود و در واقع از آن هوش و شعوری که پشت فرمان است فارغ شود، انسان است دیگر، اینجا است که اگر حادثهای اتفاق افتاد چه کسی یا چه چیزی باید از جان انسان دفاع کند؟ حتما وسیله نقلیه است. پس ایمنی جزء جدیترین مسائلی است که در تولید خودرو در آن نقش دارد، ایمنی وسیله ما استانداردهای ۸۵ گانه داریم مُرّ اینها باید اجرا شود و با دقت کنترل شود، ما نباید بگوییم مثلا چند سال پیش که فلان خودرو میخواسته تولید شود یک بار تست کرش انجام داده، یک بار مثلا استاندارد دیده، دیگر رها کردیم، که خط تولید به کجا رسیده.
الان باید کنترل بکنیم، این هم تاکید مقام معظم رهبری است که بارها شما از فرمایشات حضرت اقا شنیدید؛ بحث ایمنی است، آقا در فرمایش شان هست که یکی از دغدغههای جدی من؛ تصادفات و تلفات بخصوص در نوروز است، ما محضر آقای رئیس جمهور هم بودیم، آقای رئیس جمهور بارها به این حوزه تاکید کردند و واقعا اراده هست که این حل بشود و باید هم حل شود، خودروسازان هم علاقمند هستند که این را حل کنند، شاسی، ورق، بدنه، استحکام وسیله، اینها بحثهای مهمی است. امیدواریم که انشاالله ما از منظر کمیسیون ایمنی راهها دنبال میکنیم مطالبه میکنیم و ارائه دادیم که آقای دکتر مخبر خیلی هم ناراحت شدند، دستورات خیلی خوبی هم دادند که برای حل این مسئله که باید جدیتر وارد این فضا شد .
در هر صورت این احتیاج به زمان دارد، اگر ما بگوییم حالا مثلاً تا هفته دیگر درست میشود، تا آخر سال درست میشود، نه بالاخره به اصطلاح صنعت احتیاج به زمان دارد، اما میدانم تیمهای فنی شان دارند کار میکنند که بتوانند در استحکام وسیله کیفیت وسیله کار بکنند، حالا مشکل ارزانی و گرانی ماشین هم که دیگر خیلی بر میگردد به وضعیت تورم، خیلی دست خودروساز و اینها نیست، اما امیدواریم که انشاءالله روز به روز بهبود پیدا کند و قطعاً اراده دولت بر این هست که بتوانیم خودروهای ملی یعنی من همیشه اصرارم برای این است که واقعاً آرزوی من بر این است که خودرو ملی تولید کنیم، شما هم من شنیدم ازتون بارها که مثلاً ما الحمدلله به لطف خدا بر اساس خودکفایی، قدرت موشکی داریم، اعتماد به جوانان ما چطور مثلاً تو خودرو نمیتوانیم به جوانان اعتماد کنیم؟ چطور نمیتوانیم یک خودروی سادهای که مثلاً چین روزی چند هزار تیراژ از این خودرو را میسازد، ما نمیتوانیم مثلاً خودرو ملی بسازیم، قطعاً میتوانیم بسازیم.
به نظرم باید نگاه ما به بیرون کمتر اتفاق بیفتد، نگاه به جوانها و شرکتهای دانش بنیان و افرادی که توانمند تو این حوزه هستند قطعاً میتوانیم که آقای وزیر هم گفتند؛ من جدی دنبال این موضوع هستم که بتوانیم خودروی ملی داشته باشیم و انشاءالله بدنه، شاسی و همه چیز یک خودروی ملی در تراز کشورهای توسعهیافته، ان شاءالله داشته باشیم که هم نیاز کشور را تامین کند، هم بتوانیم در واقع صادرات و بخش اقتصادش را فعال کنیم.
سوال: در حکمی که وزیر راه و شهرسازی برای حضرت عالی نوشتند که تاسیس مرکز ملی ایمنی و بررسی سوانح حمل و نقل، بهروزرسانی استانداردها و تدوین نظام جامع کاهش سوانح حمل و نقل این موضوعات، موضوعات بسیار مهمی هست و خوب طبعاً در دستور کار شما هم قرار گرفته، احتمالاً الان کدامش یک تدبیر واقعی طراحی شده که مثلاً ما بگوییم که برای تاسیس مرکز ملی ایمنی این کار را شروع کردیم، ممکن است حالا دو ماه، ممکن است، دو سال دیگر جواب بدهد، اما در هرحال شروع شده این اقدام؟
هادیان فر: بله، این یک کار بسیار مهمی است و واقعاً یک اشکال و گپی است که در واقع تو کشور در این بخش وجود دارد که جزو در واقع مطالبات ایکائو از ایران هم هست، حالا سازمانهای بین المللی که این موضوع را دنبال میکنند بحث بسیار جدی است خوب در چند سال گذشته هم تقریبا انجام نشده، آقای وزیر خیلی اصرار دارند که این اتفاق رخ بدهد و کار بسیار سختی هم هست. ما جلساتی را شروع کردیم در وزارتخانه که بتوانیم اول بحث مطالعاتی این بخش را دنبال کنیم، دوم؛ ساز و کارهایی که نیاز است.
برای اینکه افراد متخصص و افرادی که در واقع دانش این بخش را دارند، دور هم جمع کنیم و این مرکز را در واقع انشاءالله راهاندازی کنیم، هرچند در قانون پیشبینی شده حتی در این مسئولیت در تراز ابتدا پیش بینی شده بود به عنوان یکی از مثلاً معاونین شخص یک رئیسجمهور، بعد گفتند؛ آقا مثلاً رئیس این مرکز باید به عنوان یکی از معاونین وزیر راه در واقع باید نقشآفرینی کند.
خوب بحث بسیار مهمی است که خدایی نکرده حوادثی که اتفاق میافتد تو سوانح هوایی و به خصوص حالا آنهایی که مطالبه ایکائو است که افراد متخصص و مرکزی که به عنوان مرکزی است که به اصطلاح گواهی و صلاحیت این کار را دارد، باید رسیدگی کند و گزارشاتش را به ایکائو و بخشهای مختلف برای رفع این نقیصه یا مشکل دیگر بیاید ارائه بدهد، در هر صورت، کار سختی است.
ما الان در جلساتی که میگذاریم تقریباً تعدادی از عزیزانمان که زیاد هم هستند در این بخش، در بحث هوایی، در بحث ریل، بحث بنادر و کشتیرانی و بحث زمینی، جزو موضوعاتی است که در واقع شناسایی شده که جدیتر دنبال میکنیم و انشاءالله به نتیجه برسد.
قطع به یقین به اصطلاح بررسیها، تحلیلهایی که از این مرکز در میآید، میتواند کاهشدهنده حوادث و سوانح باشد، میتواند در واقع به گونهای باشد که این سوانح در این کشور، تکرار نشود و حتماً باید این اتفاق بیفتد، الان چرا موردی مثلاً اتفاق میافتد و خدای نکرده حادثهای اتفاق بیفتد، میتواند گزارشهای غیر رسمی بدهد، از افراد خبره استفاده میکنند، میروند بررسی میکنند، بررسیهای فنی علت حادثه واقعاً مثلاً حادث است، مستمر است هر چی، اینها رو در واقع احصا میکنند و گزارش ارائه میدهند، اما اینها در واقع گزارشات متقن و استانداردی نیست که بتواند به اصطلاح گره گشا باشد و موجب پیشگیری از حوادث بعدی شود، لذا باید حتماً این مرکز راه اندازی شود، کار خیلی سختی است که آقای وزیر واگذار کردند، میگویم در چند سال گذشته، واقعاً هم حالا اراده بوده که اتفاق بیفتد، اما انجام نشده، به هر حال امیدوار هستیم که امسال بتوانیم این مرکز را ان شاءالله راه بیندازیم..
سوال: خوب فارغ از موضوع حوادث که انشاءالله باید تدبیر اندیشید و واقعاً یک نفر هم وقتی که جان خودش را در این حوادث از دست میدهد، همه در واقع ناراحت میشوند از اینکه چرا باید یک چنین حادثهای اتفاق بیفتد و تاثیرات جامعهشناسی و روانشناسی و اجتماعی که روی خانوادهها و حتی جامعه میگذارد، باید برایش تدبیر کرد. اما الان میپردازیم به موضوع دیگری.
ایران در واقع یک جایگاه ویژهای در حمل و نقل بین المللی دارد، دالان شمال- جنوب که در واقع کشورهای آسیای مرکزی را به دریای آزاد و خلیج فارس وصل میکند و بحث دالان شرقی- غربی که در واقع زمینه را فراهم میکند تا کشورهای آفریقا و اروپا را به هم وصل کند و حالا به ترکیه و به کشورهای غرب آسیا و اینها، ما ابتدا گزارشی را در مورد وضعیت حمل و نقل بین المللی در داخل کشور میبینیم، بعد راجع به این صحبت میکنیم. با توجه به اینکه شما سکاندار حمل و نقل کشور هستید، ببینیم که چه اقدامی باید صورت بگیرد برای رونق این در واقع صنعت که میتواند کشور را به سمت پویایی و انشاءالله پیشرفت سوق بدهد.
(پخش گزارش)
سوال: جناب آقای هادیان فر خیلی ما نتوانستیم به آن پیشبینیها و برآوردی که باید در برنامه ششم در حوزه ریل که مثلاً برای بار سی درصد برای جا به جایی مسافر به بیست درصد نزدیک بشویم و چرا این اتفاق نیفتاده؟
هادیانفر: ببینید من تو این سه ماه و اندی که در وزارت خانه هستم، یکی از موضوعات پر اولویت ما تاکید آقای وزیر هست، هرچند که سیاستهای کلی نظام توسط مقام معظم رهبری هم ابلاغ شد، بحث توسعه کریدورها، بحث ایران راه و موضوعات مختلف جزء تاکیداتی است که آقای رئیس جمهور در برنامه هفتم هم، ما ستاد ملی ترانزیت در واقع تصویب شد که به نظرم این خیلی میتواند کمک کند به این جاده، در حوزه ترانزیت به نظرم خیلی در دولتهای گذشته به هماهنگی و یکپارچگی این بخش توجه نشده، شما سیاست بین الملل را دنبال میکنید، قطعاً میدانید که کشورهایی که مسیر متقن شان ما بودیم از شمال به جنوب، جنوب به شمال، شرق به غرب، غرب به شرق، در واقع اینها از مسیرهای جایگزین الان دارند استفاده میکنند.
در خبرهای شما بود در هفته گذشته؛ در واقع پیمان قطر و امارات و عراق و ترکیه که مسیری به عنوان مسیر ترانزیت از کنار گذر جمهوری اسلامی، چهار کشور پیمان بستند که تقریباً چهارده و نیم میلیارد دلار هم ارزش این کریدور جنوب به شمال از فاب هست تا استانبول.
این جزو موضوعاتی است که با عنوان روشهای جایگزین دارد، توسعه پیدا میکند، حالا یا بخشهای مختلف یا مسیرهایی که ما از مسیر هند داریم که مسیر ایران خیلی برایشان به صرفه است، اما متاسفانه اقبالی در این حوزه در واقع خیلی نشان نمیدهند یا کریدور شمال به جنوب ما که الان چند سالی است که لنگ احداث مسیر آستارا به رشت است، صد و شصت و دو کیلومتر که خوب با روسها ما حتی یک وام یک و شش دهم میلیارد دلار هم مصوب شد که تکلیف آقای رئیسجمهور هم هست که باید انجام بشود، اما چند سالی است که هنوز اقدام جدی صورت نگرفته که حالا این چند ماه واقعاً ما داریم به جد دنبال میکنیم که سریعتر بتوانیم به فازهای اجرایی اش برسیم، بتوانیم توافقاتی با روس انجام بدهیم، بتوانیم صد و شصت و دو کیلومتر ریل را در واقع احداث کنیم، ببینید همین امروز صبح هم یکی از جلسات ما راجع به همین بود یا روز چهارشنبه جلسهای که با رئیس بنادر داشتیم که چرا مثلاً خیلی اقبالی توسط کشورها از این مسیر که مسیر امن و ایمنی برایشان هست، نمیشود.
ما در واقع در آن رتبه، رتبه ایران، رتبه غیر قابل توجهی نیست، شاید در آنجا پنج شش آیتم اصلی وجود دارد؛ شاید جدیترین مسئلهاش، یکی بحث زمان است، یک بحث ارزانی است، یکی بحث کیفیت خدمات هست، یکی بحث رصد بار توسط صاحب بار هست و موضوعات این چنینی.
من در جلسه صبح هم عرض کردم به دوستان حضور ما به نوعی اگر بخواهیم نظامی صحبت کنیم، سازمانی هست، اما سازمان یافته در حوزه ترانزیت نیستیم، یعنی در واقع آن پیش بینی پذیری که امروز دنیا به آن توجه میکند که این بار من از این مبدا، این مقصد چه قدر برای من هزینه بر میدارد؟ در تناژ یا در چه زمانی این بار من میرسد؟ با چه کیفیتی میرسد؟ امروز شاخص در دنیا است. حتماً ما باید پلتفرمی ایجاد کنیم که قابل رصد باشد، حتماً باید یک ساز و کاری ایجاد کنیم که دستگاههایی که در آن نقش دارند، بنادر، کشتیرانی، گمرک، پلیس، راهداری و هر بخشی که در ترانزیت نقشدارد، در آن پلتفرم دیده بشود که کی بار را تحویل گرفت؟ با چه کیفیتی؟ در چه بازه زمانی؟ با چه قیمتی؟
که در واقع صاحب بار به این اطمینان برسد که این مسیر، مسیر بسیار ارزان از نظر زمانی است. مثلا من یکی از مسیرها را نگاه میکردم هم مثلاً در هر بارش هر کانتینر ششصد دلار و در واقع مثلاً بیست و چهار روز زمان لازم است، اما همین اگر در مسیر ما نگاه کنید شاید با شانزده روز بتواند، عبور کند، اما اقبال به آن سمت است، این را باید درستش کنیم.
بحث ایران راه، بحث بسیار درستی است، باید اتفاق بیفتد، هرکشوری که میخواهد از مسیر ما عبور بکند، چه هوایی، چه زمینی، چه استفاده از بنادر، باید در واقع شرایط به گونهای باشد که بتواند در کمترین زمان ممکن با کمترین هزینهای که ممکن هست بتواند بارش را درواقع جابه جا کند، قطع به یقین اگر ما انشاءالله آن پلتفرم را درست کنیم و سازماندهی را بین دستگاهها و سازمانهایی که نقش دارند، درست کنیم، به نظرم اقبال به سمت ایران بیش از سایر کشورها هستش در حوزه ترانزیت.
سوال: خوب گاهی اوقات در کشورمان بعضی رخدادهایی اتفاق میافتد که سرریز میشود روی موضوع حمل و نقل، از سه چهار ماه دیگر ما اربعین را داریم، صدها هزار تن از شمال و جنوب و شرق و اینها میروند به سمت غرب و چه داخلیها، چه مهمانهایی که از طریق مرزهای شرقی از پاکستان و شبه قاره میآیند و تبدیل میشود به یک موضوع فراملی. شما به عنوان سکان دار حمل و نقل کشور آیا از الان تدبیری اندیشید برای مثلاً روزهایی که منتهی میشود به اربعین که ما کمبود اتوبوس نداشته باشیم، کسی جا نماند، چون هم یک بحث اعتقادی و هم یک بحث بالاخره ملی و بحث حرفهای هست در حوزه حمل و نقل؟
هادیانفر: ما فکر کنم هفته گذشته، چهارمین جلسه اربعین را در وزارت راه از سال گذشته شروع کرده بودیم، برگزار کردیم، همه دستگاههایی که نقش دارند، یکی از جدیترین مسائل ما بحث ناترازی ناوگان ما هست نسبت به زائرینی که در اربعین داریم. پیش بینیمان این هستش که امسال به مرز چهار میلیون زائر برسیم، سال گذشته خاطرتان باشد نزدیک سه میلیون و پانصد هزار نفر زائر ایرانی، عزیزان ما از پاکستان و افغانستان و سایر کشورها بودند، شاید پیشبینی امسال اگر شرایط مطلوب باشد که هست تا چهار میلیون زائر باشد.
از این تعداد بخش زیادی که از خودروی شخصی استفاده میکنند، بخشی از ناوگان عمومی ما استفاده میکنند در قالب اتوبوسها و قطار، که تا خرمشهر میآید، ظرفیت زیادی را تکلیف کردهایم که شرکت راه آهن در این بخش ایجاد کند، دراین بخش اخیر ما میزبان معاون وزیر حمل و نقل عراق بودیم، در جلسهای که خدمت آقای وزیر آمدم و چند تا خواسته از ایشون داشتیم، یکی درخواست داشتیم که بتوانند به اصطلاح خودروهای شخصی ما وارد کشور عراق بشوند.
یکی بحث مسیر دریایی ما هست، از آبادان به واصلیه و از خرمشهر به بصره که این قرار شد زودتر اتفاق بیفتد قبل از اربعین که از مسیر دریا بتوانیم زائرین را جابه جا کنیم، ما یک ناترازی در اتوبوس داریم و جز مشکلاتمان هست، در سالیان گذشته هم تمهیداتی پیش بینی شده که بتوانیم ظرفیت را افزایش بدهیم، همین اخیر در واقع مصوبهای است که صد و پنجاه میلیون یورو اختصاص داده شد و من تشکر میکنم از معاون اول ریاست جمهوری و آقای علی آبادی واقعاً کمک کردند و بانک مرکزی که انشاءالله با شرکتهایی که در حوزه حملونقل توان دارند بتوانند دو هزار دستگاه زیر پنج سال در واقع کار کرد را وارد کشور کنند.
امیدواریم به اربعین برسد، اما اگر تا آن ایام هم اتوبوسها به ما نرسد، پیشبینیهای داریم که بتوانیم انشاءالله به راحتی اتوبوسها را برای اربعین را تامین کنیم.
شما مستحضرید ما دقیقاً در پیک اربعین تقریباً در شهریور ماه، اوج سفرهای داخل کشور هم داریم، اما نمیشود اتوبوسها را همه را اختصاص بدهیم، سعی میکنیم حداکثر ظرفیت را بتوانیم اختصاص بدهیم. بحث خدمات مطلوب عزیزانمان و ایمنی جرو موضوعات جدی است که انشاءالله در دستور کار داریم و انشاءالله اگر خداوند یاری کند که قطعاً میکند ما بتوانیم اربعین خوب و بدون دغدغه را انشاءالله برای مردم عزیزمان داشته باشیم.
سوال: یکی از موضوعاتی که به عنوان طرحهای ملی در دستور کار وزارت راه و شهرسازی قرار گرفت، بحث سامانه سپه تن بود که برای اینکه نظارت کند روی رفتار و سرعت خودروها، خودروهای سنگین، اتوبوسها و کامیونها و اینها و حتی در یک مقطعی بحث سوخت را هم از این طریق قرار شد که به کامیون داران داده شود و اتوبوسها، الان وضعیت چطور است؟ یعنی چه تعداد پیوستند به این طرح به این سامانه و آینده را چطور میبینید؟
هادیانفر: سپه تن دو بخش دارد یک بخش، بخش بحث اتوبوسها هست یک بحثی هستش که سیصد و هشتاد و شش هزار کامیون تریلی تانکرهایی که تا حالا هیچ ابزار کنترلی در کشور نداشتند، اینها مجهز بشوند درواقع به سامانه سپهتن، در بحث گذشته این سپهتن اتوبوسها بود حالا یک اطلاعات محدودی میداد پلیس و سازمان راهداری هم نمیتوانستند زیاد استفاده کنند.
کار جدیدی که صورت گرفت شرکت دولتی را به عنوان مجری انتخاب کردیم و تقریباً الان روی یازده هزار اتوبوس کشور سپهتن نوین نصب هست، اطلاعات مناسبتری نسبت به گذشته میدهد، اما باز ما اقناع نشدیم به جهت اینکه این تمام آن کاری است که باید سامان بکند و جزو مطالبات ما است ما معتقدیم که اتوبوسها گذشته از کنترل، نحوه حرکت اتوبوس، سرعتش، وضعیت راننده اش اصلاً توقفی نباید جلوی سیصد و سی پاسگاه پلیس داشته باشد، مگر اینکه اتوبوس تخلفی داشته باشد.
راننده در واقع بیش از ظرفیت، نه ساعت پشت فرمان باشد، اینها اگر هر کدام که در واقع شرایط عادی داشته باشند، به صورت نمودار سبز نشان میدهد و اتوبوس عبور میکند، توقفی هم وجود ندارد، مسافرین هم اذیت نمیشوند. اگر اتوبوس تخلف داشته باشد، قرمز هست قطعاً به راننده هم پیامک میدهد که متوقف شود. این جزو موضوعاتی است که تو سپهتن اتوبوس دارد اجرا میشود و روز به روز هم انشاءالله بهتر میشود، صد و چهل و دو میلیون دلار در برنامه پیشبینی شده، برای این سال سیصد و هشتاد و شش هزار تریلی و کامیون و تانکرها که اینها مجهز به سامانه سپهتن شوند که خوب هفته گذشته در سازمان برنامه دوستان لطف کردند، در جلسه تشریفاتش انجام شد، به یک شرکت دولتی واگذار شد.
نزدیک است که ابلاغ شود هم سخت افزارش آماده است، هم نرمافزار آماده است، انشاءالله توسط این شرکت دولتی شروع میشود، این صد و چهل و دو میلیون دلار در قانون پیشبینی شده که از محل صرفهجویی سوخت اتفاق خواهد افتاد که پیشبینی هم هست که این اتفاق میافتد.
اما شکست سرمایه گذار تا سه همت باید خودش سرمایه گذاری کند، تجهیز کند و تجهیز که انجام شد به صرفهجویی که رسید، از آن محل، دولت پرداخت کند، کار بسیار خوبی است که میتواند به ما کمک بکند از جهت مدیریت حتی در کریدورها و حتی ترانزیت و بحث کاهش سوانح میتواند بسیار اثربخش باشد و خیرش انشاءالله به مردم کشور میرسد.